Trò chuyện thơ

2.Về thơ tự do.
Tự do là một hình thức, thể lọai của thơ … Không phải thể loại thơ mới xuất hiện.
Tự do càng không phải và không chỉ là lối thơ duy nhất có, hoặc chỉ nên có của nền thơ hiện đại. Tôi nghĩ bạn đọc sẽ chán nếu chỉ được đọc mỗi thứ thơ tự do.
Không người làm thơ nào tự mình khuôn buộc mình trong một thể lọai, thể tài. Điều đó có chăng là vì anh ta không thể (hoặc giả) không nắm bắt, không làm chủ tay viết với những thể lọai thơ khác.
Nhà thơ Chế Lan Viên trong quá trình lao động thơ, với một bài thơ ông thường tìm đến nhiều hình thức thể hiện khác nhau, rồi cân nhắc, lựa chọn. Thái độ ấy, việc làm ấy bây giờ chắc không được nhiều người thơ (nhất là lớp trẻ) thực hiện.
Bài thơ thường vẫn bắt nguồn từ cảm xúc. Lựa chọn hình thức nào sợ không phải lúc, nếu không muốn nói đó là việc của lý trí. Việc (của lý trí ) xử lý, can thiệp đó, trong nhiều trường hợp cùng đến một lúc với cảm xúc, song trong nhiều hơn nó xuất hiện “sau” bài thơ. Các nhà thơ thường vẫn cứ là lôi giấy bút .. ra cho kịp.
Song ai đó nói cảm xúc của người thơ hiện đại luôn luôn đưa đến lối thơ tự do ? Tôi thì không tin chắc chỉ có thế. Trừ …khi người thơ ấy chỉ biết (đọc và viết ) mỗi thể loại tự do.
Nhà thơ hiện đại luôn có ý hướng vươn tới tự do trong cả ý thức và trong quá trình sáng tạo thi ca. Chính vì thế, đối với nhà thơ hiện đại, thơ tự do trở thành con đường tất yếu. (Võ Tấn Cường- tiểu lụân Thơ tự do và con đường tất yếu của thi ca)* là câu không chỉnh. Khái nịêm tự do trong ý thức và trong lao động sáng tạo thơ ca của người thơ hiện đại và con đường thơ tự do là một liên kết có thể, nhưng rõ ràng không thể là duy nhất.
Và trên hết, điều không thể không bàn cãi khi đề cập đến một khuynh hướng, một con đường tất yếu của thi ca ở thì tương lai nếu có thuộc về thơ tự do thì đó sẽ là thứ thơ tự do nào. Ngôn ngữ, hình ảnh, vần điệu chúng ra sao ? Chúng phản ánh, “vẽ” nên thời đại như nó có hay như rồi nó sẽ có …( Tôi sẽ trở lại vấn đề này khi tiếp nhận những ý kiến phản hồi của bạn đọc). Bài của tác giả Võ Tấn Cường tôi nhớ đã được đăng trên báo (Văn nghệ Trung ương?). Nhưng ngay việc đã được chọn đăng trên báo cũng không thể đảm bảo tất cả những phát ngôn của tác giả trong bài viết là đúng đắn !

Ý kiến tôi thế, nhưng thật lòng, tôi là người đã và vẫn hay làm thơ tự do. Một lối thơ nghiêng gần với văn xuôi .. ( Xem bài Một ngày trong mục Thơ của ngày ).

Lê Anh Thu

Bài down trên www.vannghesongcuulong,org

Thơ của ngày

Một ngày
24-0. Đêm- Ngày. Không cuộn trong chăn, tôi chân xếp bằng trên ghế. Nhang muỗi đốt dưới. Quạt máy quay trên. Mắt dõi nhìn trời biển mông mênh.

Một lựa chọn không thể nào khác. Thời khắc mọi người ngon giấc, một mình tôi căng mắt thức. Open file máy tính. Đọc bài. Sửa câu. Chọn chữ. Data vừa down mạng về ( 24-3; 24-2; 24-1 ) tôi lôi ra đọc. Văn học trong ngòai, nội ngọai. Nội lực nhà văn và cuộc đổI mới văn chương mười năm trước. Thể lọai thơ của thời tòan cầu hóa …Biển trong tôi vẫn sóng mênh mông…

Hết bơi sãi thời tôi bơi ngửa.. Lưng ngay một loáng chợ sáng tôi đi …

Năm ký cá chim ( nhập hay nuôi ) giá = nửa ký sầu riêng hột lép. Giá ký cải cuối buổi chợ ngang xô bèo tấm nuôi rô phi… Rời chợ sỉ về xe tôi chỡ nặng nỗi lo bò trắng răng cùng trời hôm nay mưa hay nắng.

Nấu cơm, chạy bàn, đứng bán… Quán cơm trưa, bất ngờ mưa nhà trời xuống chén…

Lưng ghế- giấc trưa- một thoáng. Chiều đón con học về trong tất bật lo toan quán mở cửa bán chiều.
Hủ tíu, cháo gỏi gà và vịt. Buổi cúm gia cầm quẩn đen mắc dịch. !

Biển về đêm sóng vỗ dưới chân mình. Thông tin, truyện thơ, tranh lưận, phê bình thay nhau nhảy dựng. Đêm- Ngày. 24-0. Tôi thao thức trước mình, trước biển và trước em …thơ.
Tháng 9.2006
Lê Anh Thu.

Tập thơ : Bài ca cuộc sống (tt)

21.

Bàng Mông bắn lén Hậu Nghệ. Hắn nghĩ mình còn kém có mỗi tay này. Dây cung thẳng căng, mũi tên lao vút như sao băng. Ông thầy lật ngã lăn quay.
Trò khoái trá ra mặt. Nào ngờ thày bật dậy, nhổ tên ra và mắng : anh có tới lui nhà tôi trăm bận nữa cũng vô ích thôi. Tôi còn thuật cắn tên nào đã kịp dạy … *
Bàng quay mông chạy hay Bàng chổng mông sụp lạy … thày ?- Đoạn này chơi chữ ?
- Thơ là nghề chữ nghĩa. Đã làm nghề thì không được chơi.Tôi khoái từ " xốc vác ", nó nghiêm túc, trách nhiệm hơn. Một bận, tôi "xốc vác" vài cái tên từ một vụ án thành những hai đoạn mở có tên chung là Chơi chữ từ những cái tên trong loạt bài Hát lời Whitman.
I
Ngọc không chút sáng
Trung không thực mạnh
Chiến không miếng sĩ.

Thập mười, Nhất một.
Mười lần trót lọt
Một lượt toi đời.

II
Thuyết " trăm voi"
Cầm tinh tuổi chuột
Bãi nước bọt chết thụt vòi.

Chạy ngược đường
Hải Tương **
Nói lái : hưởng tai …ương.
__________________
* Truyện Lên Trăng của Lỗ Tấn.
** Đặng Hải Tương, nguyên Cán bộ điều tra CA TP. Hồ Chí Minh.

22.

Nhóc tôi qua năm đầu chữ E. Đọc có nhanh nhưng dễ trật. Truyện Doremon hắn vẫn thích ba đọc.
Đêm nọ, hắn lọ mọ dò tìm rồi nhờ tôi đọc lại : Ra biển bằng tàu ngầm mini…

Hè này, tôi kết hợp chuyến biển cùng gia đình ngay sau đám gả con của tên em bà dì trên Đà Lạt.

Lễ vu quy
Cháu, em Thanh Thuỷ
Bà con dưới xuôi khách quý.

Đèo dốc Bảo Lộc
Xe với mặt đường
Chơi trò cút bắt.

Đoàn người chơi núi tắm khe
Trời thương tuôn mưa dầy
Dốc đường nước chảy

Nghĩa trang Phi Nôm ngắm mưa
Mộ chung một nhà
Hồng đỏ hoa.

Quán cà phê Tình Khúc
Xe tọng ba ép chặt
Gió và mưa lượt thượt.

Khuya lạnh dồn chật nhà
Cà rà ô kê
Ta hát ta nghe

Đêm ngủ nhà góa phụ
Sương trời mồ côi
Trống mái giọt rơi.

Ngọn cây chờ đưa dâu
Tinh mơ nghịch hái
Đỏ hồng hai trái

Vào thung lũng tình yêu
Trèo lên đồi thưởng ngoạn
Mimosa hoa níu ráng chiều.

Đi chợ Đà Lạt
Túi quần Sáu Công
Tiền khều còn không ?

Cà phê Nam Giao
Bên cô bạn cũ
Tình đầy một ngao.

" Tiếc chi một đêm …"
Chú em
Bất ngờ, bất ngờ thêm.23.

Ở giữa tình yêu chúng tôi là … sách.
Với anh, lần đầu hẹn hò là bữa đón em cổng trường - bồi dưỡng học sinh giỏi văn - thẳng về giá sách. Anh đi hoài không sao qua được cửa ngạc nhiên. Quyển nào anh giới thiệu em cũng gật đầu mượn tuốt. Hai mươi cuốn nuốt trôi trong mươi buổi tối. " Là em đói sách anh à !".
Em thật thà bảo giữa tình yêu tụi mình là xe đạp. Chặng ta về, bánh xe trước bị đụng tráng nhẹ. Anh đã hì hục tháo ra, rút căm bắt bánh xe em tròn vành trở lại. Nào hay nhà em sửa xe tiệm. Nào hay …

Làng Hay nằm giữa Anh và xứ Wales. Chỉ hơn ngàn cư dân nhưng Hay có trên 40 hiệu sách. Ta có thể tha thẩn trong những con hẻm nhỏ, ghé vào một quán con, đọc một vài trang sách…
" Tôi không sinh ra là đệ nhất phu nhân hoặc thượng nghị sĩ. Tôi không sinh ra là Đảng viên Đảng Dân chủ. Tôi không sinh ra là luật sư hay một nhà biện hộ cho quyền phụ nữ và con người. Tôi không sinh ra là vợ hay là mẹ. Tôi sinh ra là một người Mỹ ở giữa thế kỹ hai mươi, một thời điểm và một nơi chốn may mắn ".
" Trong một thế giới tốt đẹp hơn, loại câu chuyện giữa người chồng và người vợ phải là chuyện không của một ai ngoài hai chúng tôi ".
" Cái tôi làm là muốn các bạn hiểu rằng tôi đã trãi qua những thời điểm sống thật đớn đau, riêng tư. Lẽ ra chúng không bao giờ được công khai. Và các bạn nên không bao giờ biết nó. Thế nhưng thật rũi ro là mọi người đã biết, nên tôi có nghĩa vụ phải kể lại câu chuyện đời mình …". ( Living History).

Phát biểu thơ :
Ở giữa tình yêu vàng của hai người bọn họ là lọ mực vừa đổ. Bà Hillary Clinton đã nặng lòng chấm viết kỳ hết.