Câu chuyện thời dịch vật : vaccine.

 CÂU CHUYỆN THỜI DỊCH VẬT : VACCINE.

(Bài đọc khó … bởi thế người đọc cần time tự tìm hiểu thêm những gì tác giả không thể trích/lấy/đưa hết vào đây. Dù chú thích khá dài, vẫn nên đọc hết. Và cũng nhằm kiểm tra “độ chuẩn” của thông tin thời đại copy/paste này).

Trích từ Wiki: “Tám mươi năm sau, Louis Pasteur nghiên cứu bệnh tả khi dịch tả đang tàn sát đàn người. Ông cấy các vi khuẩn tả trong phòng thí nghiệm rồi đem tiêm cho họ: chúng chết sạch. Mùa hè năm 1878, ông chuẩn bị một bình dung dịch nuôi cấy vi khuẩn dạng huyền phù, rồi để đó, đi nghỉ mát. Khi trở về, ông lại trích lấy huyền phù đó đem tiêm cho đàn người. Lần này thì bầy người chỉ bị bệnh nhẹ rồi cả lũ cùng khỏe lại. Pasteur hiểu ra rằng khi ông đi vắng, đám vi khuẩn trong huyền phù đó đã bị biến tính, suy yếu đi. Ông bèn lấy vi khuẩn tả (bình thường) đem tiêm cho những con người vừa trải qua thí nghiệm trên và những người chưa hề bị chích vi khuẩn nuôi cấy. Kết quả là những con nào từng được chích vi khuẩn (yếu tính) thì có khả năng đề kháng lại mầm bệnh, bọn còn lại chết hết. Qua đó, Pasteur đã xác nhận các giả thuyết của Jenner. Điều đó đã mở đường cho ngành miễn dịch học hiện đại”.(*)

Cho hay, mọi nghiên cứu, thành công … xưa nay đều đánh đổi hay có sự trả giá của hàng chục triệu sinh mạng con người nhá. Dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 không làm chết hơn 50 triệu người là gì.

1. Nói sau 80 năm là Wiki chia sẻ dữ liệu về Bác sĩ Edward Jenner, người đầu tiên nghiên cứu và sử dụng vaccine để phòng chống bệnh đậu mùa, vào thập niên 1790 lận. Time này, thì hiểu biết của nhân loại về vius chưa được rõ ràng. Tất cả thành quả của Jenner đều từ những gì dân gian từng áp dụng trước đó (*1, chú thích dưới bài). Cụ thể, ông đã nhận được tư vấn cùng khuyến khích từ những người thày của mình, có tiếp cận thông tin dân gian lâu&tốt hơn ông.

Như thế, thì cơ sở khoa học buổi đầu của ngành vaccine là quan sát + kế thừa từ những thử nghiệm của người đi trước. Hay nói chung, sáng tạo luôn có nền tảng và sự kế tục của cái cũ hay ra đời trước đó. Cụ thể với vaccine đậu mùa, là phải về gần dân nhất, hay nói trực tiếp người/nguồn bệnh. Giữa TÂM dịch. Nếu Jenner vẫn ở Luân Đôn, vẫn làm bác sĩ của Hoàng gia thì đến nay dân số thế giới chắc không thể nhiều tỉ người … ha há.

 

2. Huyền phù (Nổi lơ lửng, từ phù có nghĩa là nổi và huyền là treo hay đeo lơ lửng) là một hệ gồm pha phân tán là các hạt rắn lơ lửng trong môi trường phân tán lỏng (hỗn hợp dị thể); các hạt rắn không tan (khó tan) vào môi trường phân tán.

Thông tin đoạn này có hai điểm chưa được làm sáng tỏ : thời gian Pasteur đi nghỉ mát bao lâu và … chất liệu huyền phù ông dùng nuôi giữ virus sống cụ thể là những gì.

Song đoạn đó cho chúng ta một suy nghĩ lý thú : ngoài vật thể sống hay môi trường phù hợp thì vi khuẫn+ virus có thể được nuôi dưỡng bên ngoài. Chúng có xu thế yếu dần đi, theo thời gian và thực tế đã chứng minh rõ rệt. Pasteur từ những nghiên cứu tạo vaccine tả trên gà, và hơn 31 loại trên gia súc nói chung … thì ông mới tiến tới làm vaccine ngừa bệnh dại cho người. Một căn bệnh cho tới ngày nay vẫn chưa tìm ra thuốc đặc trị nên chủng ngừa dại gần như giải pháp duy nhất.

Vaccine loại này thường gây được đáp ứng miễn dịch dài hạn và là loại vaccine được ưa chuộng dành cho người lớn khỏe mạnh. Các vaccine ngừa bệnh sốt vàng, sởi, bệnh ban đào và quai bị đều thuộc loại này.

3. Vaccine NGA, ngừa COVID 19 với tên gọi Sputnik V ( tắt S.5), vì sao sốt. Truyền thông time này luôn “bệnh” thế : chỉ nhanh với ồn ào song chả giúp ích gì cho người đọc chúng ta.

Trước hết, vaccine S.5 được xác định trên cơ sở của nghiên cứu, thử nghiệm và SX vaccine ngừa MERs (*2), có cấu trúc GEN gần giống 80% COVID. Và việc cấp phép chỉ là động tác đi trước, chứ bước ba thử nghiệm tiêm rộng rãi thì tuần tới đây họ sẽ làm trên 4 ngàn tình nguyện viên. Rõ ràng là có cuộc đua trong SX vaccine ngừa SARs-corona 2 trên toàn cầu, nếu nhìn lợi ích của vaccine S.5 thôi, e chưa đủ. Chúng thực sự là giải pháp, giải thoát, giải cứu cho nền kinh tế toàn cầu, nhiều “đứt gảy” không dễ gì hồi phục nhanh được, nếu không có vaccine giúp ngừa tốt được dịch bệnh.
Nói hay phê phán Nga chính trị hóa vaccine, thì Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn có vaccine ngừa n-corona trước hạn bầu cử 3.11 tới đây, trong thông điệp tái cử tại Đại hội Đảng Cộng Hòa là gì?

3+1 Khái niệm "Vaccine niềm tin", tức trao cho cộng đồng những hiểu biết tốt nhất, để họ tự tin, tự giác trong hành động đúng và tự bảo vệ mình. Nó không mới. Truyền thông là một chiến tuyến OK nhất. Điểm qua thì … loạt thông tin D. (tắt của dịch) hàng ngày nên có sự thay đổi.

- Cas nhiễm mới : là con số nóng của nghề báo, song nó không thực. Time đầu D. tới nay hầu như không có thay đổi. Cứ cộng vào mà không nói được những gì con người nỗ lực hay đã làm được.
- Con số cas hết bệnh mới thực. Hay cần được đưa lên trên nhất.
- Cũng vậy, số cas chết vì Covid. Bệnh không thuốc chữa (đặc hiệu), chưa có vaccine ngừa, không chết mới lạ. Con số này nên thêm % tính sẵn cho nó. Thông tin này gần đây nhấn bệnh lý nền, trước khi nói tới Covid nghĩ là đạt chuẩn của ngành Y và Pháp Y khi đề cập nguyên nhân gây ra cái chết ở người bệnh. Thế giới chỉ tầm 10 % /cas đang bệnh thôi.
- Cas đang nhiễm virus. Lượng số này đã nói không thực. Nó phụ thuộc vào chiến lược từng QG, xét nghiệm thế nào. Tổ chức cách ly là việc của ngành Y, hay của cơ quan phòng chống D. bệnh. Không nhất thiết đánh động ... toàn dân hay toàn XH mà nên có trang WEB riêng để tuyền tải thông tin này. Và cũng không lạm dụng hay dùng messenger … như time vừa qua, nếu thông tin không đổi mới. ( WEB gọi spam hay rác đóa!).

Tựu chung, có những phương cách mới, tốt hơn. Nâng hàm lượng thông tin, tri thức. Không chạy theo con số mà tăng cường phân tích, tổng hợp để sớm+nhanh có được những lượng giá chính xác trong từng cas bệnh; địa phương có D.

Tổ chức điều tra thông tin D. tể riêng; tuyên truyền sâu hơn tình trạng cùng diễn tiến, tâm lý người bệnh; người tốt việc hay ..v..v…

------------------------ CHÚ THÍCH CỦA BÀI VIẾT ------------------
(*) AT TUI ĐÃ SỬA TOÀN BỘ CHỮ GÀ CÓ TRONG VĂN BẢN THAY BẰNG NGƯỜI. NHẰM GÂY “GIỰT GÂN” THU HÚT NGƯỜI ĐỌC THÔI. LOUIS PASTEUR SAU NÀY ĐÃ BÀO CHẾ THÀNH CÔNG VACCINE BỆNH DẠI, BỆNH THAN VÀ ĐÀO TẠO NHIỀU THẾ HỆ HỌC TRÒ XUẤT SẮC. TRONG NÀY CÓ YERSIN, NGƯỜI ĐÃ LÀM RA VACCINE BỆNH BẠCH HẦU, ĐANG TÁI NHIỄM Ở MỘT ÍT ĐỊA PHƯƠNG CỦA VN.

(*1)TRƯỚC NĂM 1796 KHI BÁC SĨ NGƯỜI ANH EDWARD JENNER THỬ NGHIỆM KHẢ NĂNG SỬ DỤNG VẮC-XIN ĐỂ NGĂN NGỪA BỆNH ĐẬU MÙA Ở NGƯỜI LẦN ĐẦU TIÊN, ÍT NHẤT SÁU NGƯỜI ĐÃ LÀM ĐIỀU TƯƠNG TỰ VÀI NĂM TRƯỚC ĐÓ: MỘT NGƯỜI VÔ DANH, Ở ANH (KHOẢNG 1771); BÀ SEVEL, ĐỨC (KHOẢNG 1772), ÔNG JENSEN, ĐỨC (KHOẢNG 1770), BENJAMIN JESTY, ANH, NĂM 1774; BÀ RENDALL, ANH (KHOẢNG 1782) VÀ PETER PLETT, ĐỨC, NĂM 1791.
NGƯỜI TRUNG HOA XƯA CŨNG ĐÃ DÙNG LIỆU PHÁP NÀY, DÙ KHI ĐÓ HỌ KO HIỂU GÌ VÊ VIRUS, VỀ CƠ CHẾ LÂY TRUYỀN BỆNH CỦA VIRUS. ĐẬU MÙA LÀ CHỨNG BỆNH HIỂM NGHÈO, NẾU KHÔNG GIẾT CHẾT BỆNH NHÂN THÌ NÓ CŨNG ĐỂ LẠI NHỮNG VẾT SẸO RỖ TRÊN MẶT. CÁC THẦY LANG ĐÃ LẤY VẨY SẸO CỦA NGƯỜI BỊ BỆNH (CHỨA MẦM BỆNH), CHO VÀO MỘT CHIẾC HỘP KÍN RỒI GIỮ Ở NHIỆT ĐỘ NHẤT ĐỊNH TRONG MỘT THỜI GIAN ĐỂ GIẢM ĐỘC TÍNH, SAU ĐÓ NGHIỀN NHỎ THỔI VÀO MŨI CỦA NGƯỜI KHỎE CHƯA TỪNG MẮC BỆNH ĐẬU MÙA ĐỂ NGỪA BỆNH.

(*2) CÓ THÔNG TIN TỪ MẠNG XÃ HỘI CHO MERS CHƯA CÓ VACCINE. KHÔNG CHUẨN NHÁ.

Link Ảnh : https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tuong_Edward_Jenner_tai_Quy_Nhon.jpg
(tượng của Bác sĩ Edward Janner ở Quy Nhơn, Việt Nam).